ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE OKULLARIN YÖNETİŞİM DÜZEYLERİ İLE ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI VE İŞDOYUMU DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ


Thesis Type: Doctorate

Institution Of The Thesis: Ataturk University, Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri, Turkey

Approval Date: 2022

Thesis Language: Turkish

Student: 3. Mohammed Hamood Ahmed HASAN

Supervisor: Ahmet Ayık

Abstract:

Amaç: Bu araştırmanın genel amacı, Öğretmenlerin algılarına göre okulların yönetişim düzeyleri ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve iş doyumu düzeylerinin incelenmesidir.

Yöntem: Araştırmada, genel tarama türlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, evren içerisinden tabakalı örnekleme yöntemine göre seçilen 503 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, “Okul Yönetişimi Ölçeği”, “Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Ölçeği”, “İş Doyumu Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS ve LISREL bilgisayarlı istatistik paket programları aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde frekans, yüzdelik, aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi, ANOVA testi, korelasyon, çoklu regresyon, standardize yol katsayıları analizi ve bootstrap analizi kullanılmıştır.

Bulgular: Araştırmanın sonucunda öğretmenlerin algılarına göre okul yönetişim düzeyinin, öğretmenlerin iş doyumunun yüksek olduğu, öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının ise çok yüksek olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin okul yönetişimine ilişkin algılarında "cinsiyet" ve "mesleki kıdem" değişkenine göre anlamlı bir farklılık bulunurken, "eğitim durumu"değişkenine göre anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve iş doyumu cinsiyet, eğitim durumu, mesleki kıdem değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Öğretmen algılarına göre okul yönetişimi ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve iş doyumu arasında pozitif yönlü orta düzeyli anlamlı bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Okul yönetişimi boyutlarının, öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ile iş doyumunun anlamlı bir yordayıcısı olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Okul yönetişiminin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisinde iş doyumunun aracılık rolü olduğu tespit edilmiştir.

Sonuçlar: Okul yönetişimi, öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve iş doyumu üzerinde olumlu düzeyde bir etkiye sahiptir. Okul yönetişiminin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisinde iş doyumunun aracılık rolü vardır.

Anahtar Kelimeler: Yönetişim, örgütsel vatandaşlık davranışları, iş doyumu