Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Veteriner Parazitoloji Anabilim Dalı Başkanlığı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Muzaffer Akyüz
Danışman: Hamza Avcıoğlu
Özet:
Amaç: Alveolar ekinokokkozis (AE), tedavi edilmediği takdirde yüksek mortalite ile seyreden, E. multilocularis’in neden olduğu zoonoz bir hastalıktır. Bu çalışmanın amacı, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi sokak köpeklerinde E. multilocularis’in varlığı ve yaygınlığının ortaya konularak, sokak köpeklerinin AE’nin yayılmasındaki rolünü belirlemektir.
Materyal ve Metot: Çalışma alanı Ağrı, Ardahan, Bayburt, Erzincan, Erzurum, Iğdır ve Kars illerinin yer aldığı Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’dir. Bu illerdeki hayvan barınaklarında bulunan sokak köpeklerinden, Haziran 2019 ile Eylül 2020 tarihleri arasında, prazikuantel uygulaması sonrası bireysel olarak 1069 dışkı örneği alındı. Dışkı örnekleri, tenya yumurtaların izolasyonu amacıyla sequental sieving/flotasyon yöntemiyle incelendi. Tenya tip yumurta ile pozitif örneklerin tamamı, sırasıyla EmNest (F/R) ve Cest1 (F) / Cest2 (R) primerleri ile 12S ribozomal RNA ve NAD1 gen bölgelerinin kısmi amplifikasyonu için PCR'ye tabi tutuldu ve ardından PCR ürünleri, çift yönlü sekans analizi ile incelendi.
Bulgular: Dışkı örneklerinde %26.8 (286/1069) oranında tenya tip yumurta pozitifliği belirlendi. Bu örneklerin PCR analizleri sonucunda, %8.7 (93/1069) E. multilocularis varlığı ortaya konuldu. İller arasında en yüksek E. multilocularis pozitifliğine Bayburt ilinde [%14.4 (15/104)] rastlandı. Iğdır [%13.2 (14/106)], Kars [%10.4 (12/115)], Erzurum [%8.3 (35/420)], Erzincan [%6.9 (7/101)] ve Ağrı [%6.9 (8/116)] illerinde de yüksek yaygınlık belirlenirken en düşük yaygınlık ise Ardahan ilinde [%1.9 (2/107)] tespit edildi. Elde edilen izolatların hem 12S rRNA gen bölgesinde hem de NADI gen bölgesinde kendi aralarında %100, referans izolatlar ile 12S rRNA gen bölgesinde %77.4-100 ve NADI gen bölgesinde %99.7-100 oranlarında benzer oldukları tespit edildi.
Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi illerindeki sokak köpeklerinde E. multilocularis’in varlığını ve yüksek yaygınlık oranlarına sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Bölgede yaşayan insanlar için önemli bir halk sağlığı problemi olan AE’nin bulaşmasında köpeklerin oldukça önemli bir role sahip olabileceği yine bu sonuçlar ile vurgulanmaktadır. Bölgede AE’ye karşı geliştirilecek olan kontrol stratejilerinin sadece kırsalda değil aynı zamanda şehir merkezinde, özellikle de sokak köpekleri üzerinde yürütülmesinin gerekliliği elde edilen bu veriler ile ön plana çıkmaktadır.