Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ZEYNEP BERNA AKSAKALLI MAĞDEN
Danışman: Elif Çadırcı
Özet:
Amaç: Parasetamol toksisitesi ilaçla zehirlenme vakaları arasında halen en çok
karşılaşılan vakalar arasındadır ve gerek patofizyolojisini aydınlatmaya gerekse yeni tedavi
protokollerini araştırmaya yönelik çalışmalar devam etmektedir. Bu tez ile amacımız,
karaciğer toksisitesi oluşturulmuş farelerde renin-anjiyotensin sistemini etkileyen ilaçlardan
anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) ve nötral endopeptidaz (Neprilisin veya NEP)
inhibitörü olan Omapatrilatın etkisini incelemektir.
Materyal ve Metot: Erkek Balb C fareler 7 adet gruba ayrılmış, 24 saat aç bırakılmış,
sonrasında Parasetamol, Omapatrilat ve NAC oral yoldan verilmiştir. Parasetamol uygulaması
Omapatrilat ve NAC verildikten 1 saat sonra yapılmıştır. Parasetamol uygulamasından 24 saat
sonra farelerin serum ve doku örnekleri elde edilmiştir. Fare gruplarında SOD, GSH, ACE,
Neprilisin seviyeleri ve ALT, AST, MDA değerleri biyokimyasal yöntemlerle ve elde edilen
dokular histopatolojik olarak çalışılmıştır.
Bulgular: İncelemelerde toksisite grubundaki değişikliklerin omapatrilat gruplarında
yüksek oranda azaldığı görüldü. Parasetamol toksisitesi ile artmış olan ALT ve AST
miktarlarının omapatrilat uygulaması ile sağlıklı gruplara yaklaştığı ve bu etkinin doza bağlı
olduğu gözlendi. 40 mg/kg dozunda omapatrilat uygulanan fare dokularında yapılan
histopatolojik incelemede neredeyse hiç patolojik bulgulara rastlanmadı ve sağlıklı gruba en
benzer sonuçlar elde edildi. 10 mg/kg’dan 40 mg/kg’a artan omapatrilat miktarı ile SOD, GSH
ve MDA değerleri sağlıklı gruba yaklaştı. Parasetamol toksisitesi oluşturulan gruplarda ACE
ve Neprilisin seviyeleri sağlıklı gruba göre anlamlı artış gösterdi. Parasetamol+omapatrilat
uygulanan gruplarda doz arttıkça ACE ve Neprilisin seviyelerinde de artış gözlenirken NAC
uygulaması parasetamol grubunda artmış olan bu parametreleri anlamlı olarak azalttı.
Sonuç: 40 mg/kg dozunda uygulandığında omapatrilat grubunun gerek histopatolojik,
gerek de GSH, SOD, MDA, ALT ve AST seviyeleri dahil olmak üzere biyokimyasal
tetkiklerle elde edilen bulgularının sağlıklı grup ile çok benzer olduğunu gördük. Parasetamol
uygulaması ile ACE ve Neprilisin seviyesinde meydana gelen artışın hasara eşlik eden bir
savunma mekanizması olabileceğini ve NAC ile tedavi sağlandıkça azaldığını öne sürebiliriz.
Omapatrilat ile dokulardaki patolojik ve biyokimyasal bulgularda düzelme gözlemlemiş
olmamıza rağmen bu iki enzimin artması, son ürünle çalışan negatif feedback mekanizmasının
çalışamadığını göstermektedir. Bu bulgular ACE ve Neprilisin enzimlerinin parasetamol
toksisitesindeki rolünü ve omapatrilatın koruyucu etkilerini ortaya koymuştur.