Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Başak Ertem MUTLU
Danışman: Sevgi Yılmaz
Özet:
Amaç: İklim değişikliğinin günümüz koşullarında kendini daha çok hissettirdiği kentlerde, kış kenti olan Erzurum için, açık yeşil alan sistemlerinin, yerleşim dokusu açısının ve Yıldızkent örneğinde kentsel peyzaj tasarım senaryolarının kent ölçeğinde senaryo bazlı analizleri yapılmıştır. Bu analiz sonuçlarına göre, insanlar için termal konfor açısından ve kent iklim açısından daha uygun olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır.
Yöntem: Çalışma alanında bulunan Davis Vantage Pro-2 iklim cihazı ile 1 yıllık meteorolojik veriler saatlik olarak ölçülmüş ve kaydedilmiştir. Erzurum kenti genelinde Landsat TM 8 termal band ile Yeryüzü Yüzey Sıcaklık (YYS) analizi yapılmıştır. Çalışma alanından Nikon D-5200 fotoğraf makinesi ile Gökyüzü Görünürlük Oranı (GGO) ölçümleri alınmıştır. Simülasyonlarda lineer, kama, kuşak, kalp ve yeşil örgün sistemlerinin uyarlamaları incelenmiştir. Alana 18 adet farklı öneri peyzaj tasarım projeleri getirilmiş olup, mevcut durum ile beraber toplamda 19 farklı senaryo ENVI-met BIO+ Science programında simülasyonlar yapılmıştır. Simülasyonlarda lineer, kama, kuşak, kalp ve yeşil örgün sistemlerinin uyarlamaları incelenmiştir. Çıkan sonuçlarda hangi senaryoların dış mekan termal konforu daha olumlu yönde iyileştirdiği tartışılmıştır.
Bulgular: Yeşil alan sistem senaryolarına bakıldığında, yeşil kama mevcut duruma göre değerlendirildiğinde; yaz aylarında hava sıcaklığı açısından 0,2 ℃ daha serin, Fizyolojik Eşdeğer Sıcaklık (FES) değerlerine bakıldığnda 2,5 ℃ daha serin, Tmrt değerlerine bakıldığında da 4,1 ℃ daha serin çıkmıştır. Kış ayları için yeşil alan sistem senaryolarında mevcut duruma göre daha konforlu çıkan sonuç olmamıştır. Peyzaj tasarım senaryolarından hava sıcaklığı, bağıl nem ve rüzgar hızı verileri tüm senaryolarda mevcut duruma göre değişmezken, Tmrt ve FES’de kış ayında yeşil alan olmayan senaryo ve çim alan olan senaryo, yeşil alan oranlarında ise %30 yeşil alan ve su yüzeylerinde de büyük su yüzeyi (%70 oranında su yüzeyi) termal konfor açısıdan en iyi sonucu vermiştir. Cadde açılarında ise en konforlu 45ͦ olan senaryo nem, rüzgar hızı ve FES analizlerinde en konforlu sonucunu vermiştir.
Sonuç: Çalışma alanı için çizilen yeşil alan sistem senaryolarından yeşil kama, yeşil alan oranlarından %30 bitkisel alan oranı, su yüzeylerinden büyük su yüzeyi ve