Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYŞE GÜLDEN ALHAN
Danışman: Ökkeş Atıcı
Özet:
Bu çalışmada, ekzojen nitrik oksit (NO) ve hidrojen sülfürün (H2S), tuz (NaCl) stresi altındaki buğday (Triticum aestivum L.) varyetelerinde (Altındane ve Doğu-88), büyümegelişme parametreleri ve azot metabolizması üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Bu amaç için buğday fideleri bir iklim kabininde hidroponik sistemde uygun koşullarda (24/20 oC, gündüz/gece) büyütülmüştür. Çimlenmeyi takiben 10. gün, fide yapraklarına H2S donörü olarak NaHS (1 ve 1.5 mM), NO donörü olarak SNP (0.5 ve 1 mM ) uygulanmış ve sonra hidroponik sistem 150 ve 300 mM NaCl derişimine ayarlanmıştır. Uygulamadan 4 gün sonra, kontrol dahil fidelerin kök ve gövdelerinde; boy uzunluğu, kuru ağırlık, protein ve fotosentetik pigment miktarı (klorofil ve karotenoid) ve lipid peroksidasyonu seviyesi (LPO) ölçülmüştür. Ayrıca, azot metabolizmasında rol alan enzimlerden nitrat redüktaz (NR), nitrit redüktaz (NiR), glutamin sentaz (GS) ve glutamat sentaz (GOGAT) aktiviteleri belirlenmiştir. Çalışmada tek başına tuz uygulamaları, kontrol ile kıyaslandığında, iki buğday varyetesinin gövdelerinde boy uzunluğu, kuru ve yaş ağırlığı ve protein miktarını düşürürken, köklerinde bu parametreleri artırmıştır. Aynı tuz uygulamaları her iki varyetede, LPO (malondialdehid olarak) ve karotenoid içeriğini artırmış, ancak klorofil miktarını düşürmüştür. Tuz uygulamalarından özellikle 300 mM NaCl uygulaması, NR, NiR, GS ve GOGAT aktivitelerini genelde düşürmüştür. Tuz koşulları altındaki her iki buğday varyetesinde SNP ve NaHS uygulamaları tuz koşullarının neden olduğu bu olumsuzlukları genelde iyileştirebilmiştir. Bulgulara göre NO ve H2S uygulamalarının, tuz stresi altındaki buğdayda, azot asimilasyonunu artırarak fizyolojik parametrelerin iyileşmesine ve tuz stresi toksisitesinin yatıştırılmasına önemli katkı yaptığı ileri sürülmüştür.
In this study, the effects of exogenous nitric oxide (NO) and hydrogen sulfide (H2S) in
wheat (Triticum aestivum L.) varieties (Altındane and Doğu-88) under salt (NaCl) stress
were investigated on growth-development parameters and nitrogen metabolism. For this
aim, wheat seedlings were grown in a hydroponic system in a climate cabinet under
favorable conditions (24/20 oC, day/night). On the 10th day following germination, NaHS
(1 and 1.5 mM) as H2S donor or SNP (0.5 and 1 mM) as NO donor was applied to the
seedling leaves, and then the hydroponic system was adjusted to the concentrations of 150
and 300 mM NaCl. Four days after the application, it was determined length, dry and fresh
weights, protein and photosynthetic pigment (chlorophyll and carotenoid) contents, and
lipid peroxidation (LPO) level in root and shoot of the seedlings. In addition, nitrate
reductase (NR), nitrite reductase (NiR), glutamine synthase (GS) and glutamate synthase
(GOGAT) activities were assayed in the same tissues. The results showed that alone the salt
applications decreased the length, dry and fresh weight, and protein content of the two
wheat varieties in the shoots compared to the control, while increased these parameters in
their roots. The same salt treatments increased LPO (as malondialdehyde) and carotenoid
contents in both the varieties, but decreased chlorophyll amount. Of the salt applications,
especially 300 mM salt generally reduced NR, NiR, GS and GOGAT activities. The SNP
and NaHS applications were generally able to improve these complications caused by the
salt application in both wheat varieties under salt conditions. According to the findings, it is
suggested that NO and H2S applications to wheat seedlings under salt stress contribute
significantly improving physiological parameters and mitigating salt stress toxicity by
stimulating nitrogen assimilation.