Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Kış Sporları Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ASLIHAN TEKİN
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Erdinç Şıktar
Eş Danışman: Aslıhan Tekin
Özet:
Amaç: Çalışmanın
amacı, kafein takviyesinin laktik asit ve Wingate Anaerobik Güç Testi’ndeki
peak power verisi üzerine etkisinin değerlendirildiği çalışmaların meta
analitik yöntemle incelenmesidir.
Yöntem: Bu araştırmada nitel araştırma yöntemi
yaklaşımında meta analiz modeli tercih edilmiştir. İlgili çalışmalara
ulaşabilmek için Google Scholar, Pubmed, Web of Science ve ScienceDirect veri
tabanlarında son 5 yıl içerisinde (2018-2022) yapılmış
kafein takviyesi ile yorgunluğu değerlendiren 1160 çalışmaya ve kafein
takviyesi ile anaerobik performansı değerlendiren 1114 çalışmaya ait
veriler, anahtar kelime taraması ile elde edilmiştir. Kafein
takviyesi ile yorgunluğu değerlendiren 13 çalışma ve kafein takviyesi ile
anaerobik performansı değerlendiren 20 çalışma analize dahil edilmiştir. Raporlama
neticesinde ulaşılan veriler, Review Manager 5.4 (Cochrane's Software)
kullanılarak analiz edilmiştir. Meta analiz çalışması yapılırken karşılaştırma
yapmak amacıyla ulaşılan değerler ortak bir değer olan etki büyüklüğüne
dönüştürülmüştür. Etki büyüklüğü seviyesi değerlendirilirken takip eden
değerler referans alınmıştır: önemsiz etki (<0,20), küçük etki (0,21–0,60),
orta seviyeli etki (0,61–1,20), büyük etki (1,21–2,00), çok büyük etki
(2,01–4,00).
Bulgular: Kafeinin laktik asit üzerine olan etki büyüklüğünü
belirlemek amacıyla araştırmaya dahil edilen 13 çalışmadan elde edilen verilere
göre etki büyüklüğü plasebo grubu lehine EB=0.33 [0.21,0.46], Z=5.51[p<0.00001]
olarak bulunmuştur. Ayrıca kafeinin peak power üzerine olan etki büyüklüğünü
belirlemek amacıyla araştırmaya dahil edilen 20 çalışmadan elde edilen verilere
göre etki büyüklüğü kafein grubu lehine EB=0.35 [0.20,0.50], Z=4.65
[p<0.00001] olarak bulunmuştur.
Sonuç: Araştırmaya dahil edilen çalışmaların analizi
neticesinde kafein takviyesinin laktik asit birikimini artırdığı ve peak power
performansını geliştirdiği görülmüştür. Bu durumda kafein tüketiminin yorgunluk
belirteci olan laktik asidin daha az birikimine katkı sunmasa da özellikle kısa
süreli performansı iyileştirdiği söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Kafein, Laktik asit, Wingate, Peak power, Meta
analiz