Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Bilgi ve Belge Yönetimi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ALİ EREN KARAKANLI
Danışman: Dündar Alikılıç
Özet:
"Osmanlı Hareminde Öne Çıkan Vâkıflar "Gülnûş Sultan" Örneği ve Bu
Bağlamda Kıyaslanmaları" adlı yüksek lisans tezimizin esas hedefi
Osmanlı Devleti'nin sosyal ve kültürel hayatına adeta yöne vermiş olan
vakıf müessesesine Valide Sultanların yaklaşımı ve katkısını ortaya
koymaktır. İçerikte seçilen Valide Sultanların belirlenmesindeki en
temel etken ise farklı dönemlere hitap ediyor olmalarıdır. Aralarındaki
zaman farkı dolayısıyla elde edilen veriler ekonomik, sosyal, kültürel
gibi pek çok başlık açısından çıkarım yapmamızı mümkün kılmakla birlikte
kıyaslamamıza da imkân sağlamaktadır. Tezde ele alınan vâkıflar
hakkında adına arşiv belgelerinden elde edilen veriler ve vakfiyeler
temel kaynak olmuştur. Bu kaynaklara ek olarak yapılan çalışmaların
incelenip karşılaştırılması ile elde edilen bilgilerin de desteğiyle
birlikte konuya farklı bir perspektif kazandırdığımızı düşünmekteyiz.
Çalışmamız giriş kısmına ek olarak üç ana bölüm ve bir sonuçtan vücuda
getirilmiştir. Giriş kısmında vakıf hakkında bilgiler aktarılmakla
birlikte daha önceden yapılmış olan pek çok çalışmada ele alındığından
dolayı detaya inilmeden sonraki bölümlere altyapı oluşturacak bir
biçimde düzenlenmiştir. Birinci bölümde Osmanlı Devleti'nde Vakıflar ve
Valide Sultanlar başlığı altında öncelikle Osmanlı Devleti'nde vakıf
müessesesinin tarihsel gelişimi ele alınmıştır. Bu kısımda kadınlar
üzerinde ehemmiyetle durulmasının nedeni ise Osmanlı toplumunda
kadınların ekonomik ve yönetim olarak en aktif oldukları alanların vakıf
olmasından kaynaklıdır. Kadınların önemini takiben tespit edilen Valide
Sultanların hayatları, hayır faaliyetleri ve vakıf müessesesine
katkıları incelenmiştir. İkinci bölümde kıyas yapılması hususunda ana
eksende yer verdiğimiz Gülnûş Sultan'ın hayatı, eserleri ve faaliyetleri
hakkında detaylı bilgiler aktarılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise
ilk bölümde ele alınan Valide Sultanlar ile ikinci bölümde ele alınan
Gülnûş Sultan yaptıkları faaliyetler, nicelik olarak yaptırdıkları
vakıflar ve çalışanlara verilen ücretler açısından kıyaslanmıştır.
Çalışmanın bu şekilde sürdürülmesi sonucunda elde edilen veriler
ışığında ise sonuç bölümünde dönemsel farklılıkların analizi yapılarak
etken olabilecek durumlar üzerinde durulmuş çalışmanın amacına ne derece
ulaştığı irdelenmiştir.