Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eczacılık Analitik Kimya Anabilim Dalı Başkanlığı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BURAK BAYRAK
Danışman: Yücel Kadıoğlu
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Amaç: Bu çalışmada, çeşitli pregabalin içeren farmasötik formülasyonlarda analitik yöntemlerle miktar tayini için yöntem geliştirilmesi ve kronik pregabalin kulllanımında plazmada meydana gelen metabolomik değişim incelenmiştir.
Materyal ve Metot: Pregabalinin kromofor grubunun bulunmaması dolayısıyla 2- naftil aldehit ile türevlendirme yapılarak görünür hale getirilmiştir. Spektrofotometrik ölçümlerde 221 nm seçilmiştir. Birinci türev spektrofotometri yönteminde ise dalga boyu 236 nm olarak belirlenmiştir. HPLC-UV analizlerinde 275 nm’de HPLC-FLD analizlerde ise eksitasyon ve emisyon dalga boyu olarak 221 ve 353 nm seçilmiştir. Tavşan plazmasının analizi için Q-TOF kütle spektrometresi kullanılmıştır.
Bulgular: Geliştirilen yöntemlerimizin uygun doğruluk ve kesinlik değerlerine sahip oldukları gösterildi. Metabolomiks çalışmasında ise geliştirilen modelimiz 10666 metabolitten 207 tanesi istatistiksel olarak anlamlı olarak bulundu. Bunların 95 tanesinin aşağı yönlü 112 tanesinin yukarı yönlü olarak değiştiği bulundu.
Sonuç: Geliştirilen UV spektroskopisi ve birinci türev spektroskopisi yöntemlerinin dökme ve farmasötik formülasyonlarda pregabalinin miktar tayini için güvenilir ve geçerli bir yaklaşım sağlamıştır, HPLC-UV ve HPLC-FLD yöntemlerinin hem farmasötik formülasyonlarda hem de dökme çözeltilerde pregabalini belirlemek için etkili, hassas ve güvenilir olduğu bulunmuştur. Pregabalin uygulaması öncesi ve sonrası tavşan plazmalarında belirgin metabolit farklılıkları gözlemlenmiştir. PLS-DA skor grafikleri, iki grup arasında önemli bir metabolomik ayrışmayı ortaya koymuştur. ROC eğrileri, modelin yüksek özgüllük ve seçiciliğe sahip olduğunu göstermiş, AUC değerleri kalibrasyon ve çapraz doğrulama setleri için sırasıyla 1.00 ve 0.9989 olarak bulunmuştur. Yapılan metabolit ve yolak analiziyle pregabalinin metabolom profilinde oluşturduğu farklılıklar, yan etkileri ve bağımlılık metabolizmasının değerlendirilmiştir.