Yankı Fanusu Kavramı Odağında Sıkılaşan Saflar, Yok Olan Farklılıklar ve Öteki Problemi: Sosyal Medya Kamusal Alanı Üzerine Bir İnceleme


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Bahar Balcı Aydoğan

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Hüseyin Köse

Özet:

“Öteki”lik konumuna mahkûm edilen kişiler aslında “başkalarının” kimliğinin inşasında önemli rol oynamaktadırlar, çünkü çoğunluk açısından makul ve siyaseten güçlü kimliğin inşası “öteki”ne bağlıdır. Sosyal medya kamusal alanında yankı fanusu etkisinin araştırıldığı bu çalışma, “ötekileştirme” pratiğinin inşa edilme sürecini ayrıntılı biçimde tespit etmeye çalışılması açısından önemlidir. Çalışma, “#game of muhalefet” etiketiyle atılmış tweetlerdeki kutuplaşmayı ve yankı fanusu etkisini ortaya çıkartmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde felsefede, sosyal ve siyasal teoride “öteki” konusu ele alınmaktadır. İkinci bölümde, medya-kamuoyu-demokrasi ilişkisi, sosyal medya kamusal alanı ve “yankı fanusu” kavramı ekseninde değerlendirilmektedir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise “#game of muhalefet” başlık etiketiyle atılmış olan tweetlerdeki kutuplaşmanın betimsel analizi yapılmaktadır. Veri toplama sürecinde NodeXL Programı Pro sürümü kullanılmıştır. Veriler betimsel analiz yöntemiyle çeşitli temalar ve kategoriler bağlamında değerlendirilmiştir.  Çalışmada sonuç olarak, #game of muhalefet ağı üzerinde paylaşım yapan kullanıcıların, gerek iktidar yanlıları gerekse muhalifler olsun, birbirlerini türlü nefret söylemleriyle etiketleyip damgaladıkları, ağda düşmanca bir tavrın zuhur ettiği, sosyal medya kamusal alanının kanaatleri homojenize etme yönünde uyguladığı baskının, hoşgörü, empati, ifade özgürlüğü, iş birliği ve anlayış çoğulculuğu gibi önemli ve olumlu değerlerin gelişiminin akileştirilmesini sistematik biçimde önlediği ve bunun da geleceğe ilişkin iyimser beklentileri gölgelediği saptanmıştır.