Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HAZAL İŞTAR KOÇYİĞİT
Danışman: Hasan Kasapoğlu
Özet:
Bu tezde MÖ 27 – MS 395 yılları arasında hüküm sürmüş Roma İmparatorluk Dönemi
heykel sanatının Anadolu örneklerinde yontulmuş olan ayakkabıların, dönemin sanat ve estetik
anlayışı ile inanç ve toplumsal normları göz önünde bulundurulup kökenleri, ve diğer geçmiş
medeniyetlerle stil benzerlikleri ve farklılıkları da dâhil edilip çeşitli kıstaslarla ayrıntılı ve
kapsamlı bir şekilde anlatılmaya çalışılmıştır.
Bununla birlikte, Anadolu odaklı eserler incelenirken oluşturulacak tipoloji yardımıyla
günümüze kadar koruna gelmiş Roma İmparatorluk Dönemi ayakkabıları da stilistik, ikonografik
ve tipoloji karşılaştırmalara tabi tutularak, dönemin ayakkabı türlerinin heykel sanatına gerçekçi
bir üslupla mı yoksa sanatçının hayal gücüyle mi yansıtıldığı; Roma İmparatorluk Dönemi
heykeltıraşlığındaki kopya eserlerde ve özgün Roma plastik eserlerinde yontulan ayakkabıların
Roma Dönemi’ne mi özgü, yoksa Grek/Hellenistik Dönem kopyalarından kaynaklı mı olduğu
sorusuna da cevap aranmaya çalışılmıştır.
Tez çalışmasının temel materyalini, Anadolu kökenli olup, bilimsel yayın çalışmaları
tamamlanmış Roma İmparatorluk Dönemi heykeltraşlık eserlerinden, ayakkabılı olanlar
oluşturmaktadır.
Bu tezde ilk olarak konuyla bütünlük kurulması amacıyla ayakkabının tarihsel gelişimi,
Antik Dönem ayakkabı tipleri araştırılmıştır. Anadolu‘da bulunmuş Roma İmparatorluk Dönemi
Heykeltıraşlık eserleri için Anadolu‘daki heykel atölyelerinde tespit edilmiş heykeltıraşlık
eserleri ve Türkiye’deki arkeoloji müzelerinde sergilenen heykeltıraşlık eserler hakkında ayrıntılı
ve titiz bir şekilde her türlü görsel ve yazınsal kaynak taraması yapılarak konu hakkında bir
literatür çalışması yapılmıştır.
Tez kapsamına alınan heykeltraşlık eserlerin değerlendirilmesi yapılırken söz konusu
eserlerin ikonografik, stilistik ve tipolojik özellikleri ve bulundukları antik kentlerdeki buluntu
konumları-kontekstleri göz önünde bulundurulmuştur. Anadolu’da bulunmuş olan Roma
İmparatorluk Dönemi’ne ait heykeltraşlık eserlerinde yontulmuş olan ayakkabılar akademik bir
yayında ilk kez toplu bir şekilde konu edinilmiştir. Konu işlenirken izlenecek metotlarla
ayakkabıların heykel sanatı ve özellikle imparatorların heykel ve kabartmalarında halk ve
düşmanlarının üzerinde gücünü ve yetkinliğini gösteren bu zarif bir propaganda malzemesi
üzerinden döneminin sanat, inanç ve toplumsal anlayışı, sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik
durumunun anlaşılırlığına katkıda bulundurmuştur.