Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Fen Fakültesi, Kimya, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Arzu ÖZTÜRK KESEBİR
Danışman: Ömer İrfan Küfrevioğlu
Özet:
Çoklu
bakır içeren lakkaz (benzendiol: oksijen oksidoredüktaz; EC 1.10.3.2)
enzimleri, fenolik ve fenolik olmayan ligninle ilişkili bileşikleri okside
edebildiği gibi, biyolojik yıkıma dirençli çevre kirleticilerini de
oksitleyebilmektedirler. Elektron alıcısı olarak moleküler oksijeni
kullanmaları ve toksisitesi olan hidrojen peroksite ihtiyaç duymamalarından
dolayı, lakkaz enzimleri son zamanlarda oldukça ilgi çeken bir araştırma alanı
oluşturmaktadır.
Bu
çalışmada, Bacillus licheniformis 012
yerel suşundan yabanıl ve rekombinant lakkaz enzimi üretildi. Önce besiyeri
optimizasyonu yapıldı ve elde edilen enzim ilk kez Sepharose 4B-L-tirozin
ρ-aminobenzoikasit afinite kolonundan saflaştırıldı. Çalışmanın ikinci kısmında
aynı bakteri DNA’sı PCR ile çoğaltılarak pET SUMO vektörüne TA klonlama yöntemi
ile aktarıldı. Elde edilen rekombinant DNA, kompetent OneShot Mach1 E. coli hücrelerine transforme edildi. Bu
plazmid, E. coli BL21DE3 hücresinde
eksprese edildi. Rekombinant füzyon lakkaz, Ni-NTA afinite kolonu ile
saflaştırıldı. Sonuçta SUMO vektörü kullanılarak 1mM IPTG ve 37°C’de
çözünebilir formda başarılı bir şekilde eksprese edildi.
Yabanıl
ve rekombinant lakkaz enzimlerinin karakterizasyon çalışmalarında yabanıl
lakkaz enzimi için optimum iyonik şiddet değeri 0,5 mM; optimum pH değeri pH
4,0; optimum sıcaklık değeri ise 92 °C olarak belirlendi. Füzyon formdaki
rekombinant lakkaz enziminin optimum iyonik şiddet değeri 0,1 M; optimum pH
değeri 5,0 ve optimum sıcaklık değeri 92°C olarak belirlendi. Rekombinant ve
yabanıl lakkaz enzimlerinin; organik çözücülerden yüzey aktif maddelere göre
daha çok etkilendiği, fakat aktivitesini tamamen kaybetmediği görülmüştür. Son
olarak hem yabanıl hem de füzyon haldeki rekombinant lakkaz enzimi kullanılarak
bazı tekstil boyalarının renk giderimindeki etkileri araştırıldı ve her iki
enzimin de genel olarak etkili olduğu, füzyon haldeki rekombinant lakkaz
enziminin daha başarılı sonuçlar verdiği görüldü.