Alkol-madde bağımlığı olan bireylerin duygudışa vurumu ve öz yeterliliklerinin tedaviye uyumuna etkisi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Başkanlığı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MURAT TOPRAK

Danışman: Eda Ay

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Alkol-Madde Bağımlığı Olan Bireylerin Duygudışa Vurumu ve Öz Yeterliliklerinin Tedaviye Uyumuna Etkisi Amaç: Bu araştırma alkol-madde bağımlığı olan bireylerin duygudışa vurumu ve öz yeterliliklerinin tedaviye uyumuna etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Materyal ve Metod: Araştırmanın evrenini Nisan 2022- Eylül 2023 tarihleri arasında Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi AMATEM polikliniğine başvuran alkol-madde bağımlılığı tanısı almış 205 hasta örneklemini ise araştırmaya alınma kriterlerini karşılayan 183 hasta oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında "Hastaları Tanıtıcı Bilgi Formu", "Duygu Dışavurum Ölçeği (DDÖ)" ve "Öz etkililik/yeterlilik Ölçeği (ÖEYÖ) ve "Tedaviye Uyum Ölçeği (TUÖ)" kullanılmıştır. Bulgular: Bu çalışmada katılımcıların duygu dışavurum toplam puan ortalamaları 26.53±9.03, öz etkililik/yeterlilik toplam puan ortalamaları 74.15±14.84 ve tedaviye uyum toplam toplam puan ortalamaları 85.27±17.25 olarak bulunmuştur. Hastaların duygu dışavurum puannaları arttıkça öz etkililik/yeterlilik düzeylerinin ve tedaviye uyumlarının azaldığı saptanmıştır. Duygu dışavurum ölçeği Hastalığa Karşı Tutum alt boyutunun ve toplam puanın TUÖ üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olduğu ve TUÖ üzerindeki değişimin %13.6'sının açıklandığı görülmektedir (p<0.05). ÖEYÖ Davranışı Sürdürme alt boyutunun ve toplam puanın TUÖ üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olduğu ve TUÖ üzerindeki değişimin %25.4'ünü açıklandığı görülmektedir (Düzenlenmiş R^2=0.254) (p<0.05). Sonuç: Bu araştırmada duygu dışavurumu yüksek olan hastaların öz yeterlilik düzeylerinin düşük olduğu ve tedaviye uyum konusunda sorunlar yaşadıkları saptanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda bireylerin duygularını yönetmesinde ve duygulara yönelik etkili baş etme becerilerinin geliştirilmesinde psikiyatri hemşirelerine önemli görevler düşmektedir.

Anahtar Kelimeler: Alkol/madde, bağımlılık, duygu dışavurumu, öz etkilik/yeterlilik, psikiyatri hemşireliği, tedaviye uyum