Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FARUK URAK
Danışman: Abdulbaki Bilgiç
Özet:
Amaç: Türkiye’de makroekonomi piyasaları
(benzin, döviz kuru ve ithalat) bağlamında dana karkas, kuzu karkas ve yemlik buğday piyasaları arasındaki piyasa
getiri düzeyleri ve getiri oynaklıklarının yön ve büyüklükleri ilk kez ampirik
olarak ortaya konulmuştur. Ayrıca dana ve kuzu karkas ile yemlik buğday
piyasaların birbirlerine karşı optimal portföy ağırlıkları ve riskten korunma
oranları da nicel olarak belirlenmiştir.
Yöntem: Bu çalışmada, benzin,
döviz kuru ve ithalat değişkenleri eksojen (dışsal) değişken niteliğinde
kullanılarak, Türkiye’de dana karkas ve kuzu karkas piyasaları ile yemlik
buğday piyasası arasındaki uzun dönem oynaklık ilişkisi ve bu oynaklığın simetrik
olup olmadığı 2005:01-2019:06 dönemi günlük verileri ve VAR (k)-Asimetrik BEKK-GARCH
(p, q) Modeli kullanılarak analiz edilmiştir.
Bulgular: Çalışmada dana karkas, kuzu
karkas ve yemlik buğday getirilerinin koşullu varyanslarının döviz kurundaki
artışlarından ve ithalatın yapılmadığı dönemlere göre ithalatın yapıldığı
dönemlerden istatistiki açıdan anlamlı bir şekilde etkilendikleri tespit
edilmiştir. Benzin
piyasasında meydana gelen oynaklıkların kuzu karkas ve yemlik buğday
piyasalarındaki oynaklıkları arttırdığı, dana karkas piyasasındaki oynaklığı
ise azalttığı tespit edilmiştir. Çalışmada ürün piyasalarında oynaklık geçişkenliklerinde
asimetrik etkilerin mevcut olduğu sonucuna varılmıştır. Dana karkasın kuzu karkas ve yemlik buğday fiyat getirileriyle
olan optimal portföy ağırlıkları sırasıyla 0.648 ve 0.288 iken kuzu karkasın
yemlik buğday fiyat getirisiyle olan optimal portföy ağırlığı 0.210 olarak
tespit edilmiştir. Çalışmada
kuzu karkasın dana karkasa göre daha fazla risk taşıdığı belirlenmiştir.
Sonuç: Dana karkas, kuzu karkas ve yemlik
buğday getirilerinin koşullu varyansları hem kısa dönemde doğrudan ve dolaylı
şoklardan hem de getiri serilerinin koşullu varyansları doğrudan ve dolaylı
olarak diğer getiri serilerinin uzun dönem oynaklığından istatistiki olarak
anlamlı düzeyde etkilendiği gözlemlenmiştir.