Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FEYZA ERKAN
Danışman: Bülent Çetin
Özet:
Amaç: Çalışmada, Streptococcus thermophilus ve Lactobacillus
delbrueckii ssp. bulgaricus fajlarının izolasyonu ve karakterizasyonu
gerçekleştirilmeye çalışılmıştır.
Yöntem: Erzurum ve çevre
illerden temin edilen 57 çiğ süt, 20 ev tipi
yoğurt, 21 endüstriyel yoğurt, 4 peyniraltı suyu ve 5 adet fabrika gideri olmak
üzere toplamda 107 numune bakteriyofaj izolasyonu amacı ile kullanılmıştır.
İlgili numuneler ile 46 adet konakçı kültür kullanılarak faj izolasyonu gerçekleştirilmiştir.
Faj izolatları TEM, RAPD-PCR, Klasik PCR ve HRM işlemleri ile morfolojik ve
moleküler olarak karakterize edilmiş, fajların konakçı özgüllüğü
belirlenmiştir. Konakçı kültürlere Mitomisin C, UV ışını ve sıcaklık
uygulanarak lizojen suş varlığı araştırılmıştır.
Bulgular: Çalışmada, 10 adet
Streptococcus thermophilus fajı izole
edilmiş ancak Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus fajı izole
edilememiştir. TEM ile görüntülenen tüm fajların Siphoviridae familyasına ait
olduğu görülmüştür. DNA paketleme mekanizmasına göre 9 adet fajın cos grubuna,
1 adet fajın hiçbir gruba dahil olmadığı bulunmuştur. Fajlar, RAPD-PCR’de
kullanılan P1 ve OPL5 primerine göre 4 grup, P2 primerine göre 2 grup
oluşturmuştur. HRM işlemine göre ise fajların 4 gruba ayrıldığı görülmüştür.
Lizojen varlığı test edilen hiçbir Streptococcus thermophilus ve Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus suşunda
profaja rastlanmamıştır.
Sonuç: Ülkemizde yoğurt üretiminde kullanılan suşlara yönelik faj çalışmalarının oldukça kısıtlı olduğu görülmektedir. Çalışma çerçevesinde elde edilen faj kültür koleksiyonun bu yönüyle önemli bir kazanım olduğu görülmektedir. Ayrıca faj karakterizasyonuna katkı sağlaması açısından HRM metodunun kullanılabilir olduğu görülmüştür.