Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Cerrahi Tıp Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: YASİN KILIÇ
Danışman: Ümit Arslan
Özet:
GİRİŞ VE
AMAÇ:
Periferik arter hastalığı (PAH) aortanın dallarında
ilerleyici aterosklerozun etkisiyle doku perfüzyonunun bozulduğu bir hastalık
terimi olarak tanımlanmaktadır. Koroner arter hastalığı (KAH), serebrovasküler
hastalıklar (SVH) yanı sıra periferik arter hastalığının (PAH) da dünya
genelinde mortalite ve morbiditeye etkisi oldukça önemli boyutlardadır. Bu
çalışmamızda sağlık sisteminin tüm basamaklarında ‘Ayak bileği kol indeksi (
Ankle brakial index – ABI ) kullanılarak aterosklerotik risk faktörü olan
hastalara tarama yapmak, PAH şüphesi olan hastaların ileri tetkik ve tedavi
amacıyla yönlendirilmesi ve bu konuda hem sağlık çalışanlarının hem de
toplumsal farkındalığın oluşturulması amaçlanmıştır.
YÖNTEM:
Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve
Damar Cerrahisi Anabilim Dalı’nda Haziran- Aralık 2020 tarihleri arasında herhangi
şikayetle poliklinik başvurusu olan ve aterosklerotik risk faktörlerinden
(sigara, dislipidemi, hipertansiyon, diyabet, obezite (BMI≥30),
en az bir tanesini bulunduran 45 yaş
üstü bireyler ABI ile taranmak üzere çalışmaya dahil edildi. Daha önce
periferik arter hastalığı (PAH) tanısı konulan hastalar çalışmaya dahil
edilmedi. El tipi vasküler doppler cihazı kullanılarak ABI ölçülen hastaların
tıbbi öykü ve fizik muayene kayıtları tutulduktan sonra gerekli görülen
katılımcılar (ABI≤0,90) ileri tetkik ve tedavi amacıyla
yönlendirildi.
BULGULAR:
PAH dışı herhangi bir vaskülopati ile takip
edilen veya ateroskleroz risk faktörü taşıdığı için diğer polikliniklerden Kalp
ve Damar Cerrahisine yönlendirilen 81 (%40.5)’i kadın, 119 (%59.5)’u erkek 200 hasta
çalışmaya alındı. Yaş ortalaması kadınlarda
59.16 (±10.43); erkeklerde 61.8 (±9.3) idi. Erkek hastalarda %60, kadın hastalarda %36
sigara kullanımı, 102 (63 erkek ve 39
kadın) hastada DM; 110 (72 erkek, 38 kadın) hastada HT tanısı mevcuttu. Ayrıca
kadınlarda erkeklere oranla daha yüksek kan lipid profili ve BMI tespit edildi.
Çalışmamızda ABI ölçümleri ile 78 (%39) hastada (50 erkek ve 28 kadın )PAH
tespit edildi.
SONUÇ:
Ateroskleroz
yaş, cinsiyet, genetik yatkınlık gibi kişi bağımlı risk faktörlerini içeren
patofizyolojik bir süreç olmasına rağmen sigara, dislipidemi, hipertansiyon,
diyabet ve obezite gibi değiştirilebilir risk faktörlerinin erken dönemde
kontrol altına alınması ile önlenebilir. Bu risk faktörlerinin kontrol altına
alınması periferik arter hastalıkları yanı sıra koroner arter hastalığı,
serebrovasküler hastalıklar, mezenter iskemi gibi birçok vaskülopatiye bağlı morbidite
ve mortalite oranlarının azaltılmasında etkilidir. Özellikle PAH ön tanısı için
nabız muayenesine ek olarak kolayca uygulanabilen ABI ölçümü yapılması
hastalığın erken tanısında önemli bir yere sahiptir