Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi'nden bir grup pişmiş toprak kandil

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ELİF İLCAN

Danışman: Hasan Kasapoğlu

Özet:

İnsanoğlu en erken evrelerden itibaren aydınlatma araçlarına ihtiyaç duymuş ve bu araçları da çağlar boyunca geliştirmiştir. Kandiller, yüzyıllar boyunca insanlığın en temel ihtiyaçlarından olan “aydınlatma” ya yardımcı olmuştur. Bu nedenle kullanıldığı dönemlerde insanların hayatlarındaki yeri ve önemi büyük olmuştur. Kandillerin aydınlatmadan, mezar hediyesine, dini törenlerde kullanılan adak malzemesine kadar kullanıldığı alan oldukça fazladır. Bu nedenle kullanıldığı devrin özelliklerini, sanatını en iyi şekilde yansıtıp bizlere tarihleme konusunda da kesin sonuç verebilen malzemelerden birisidir. Bu çalışmada kazı, araştırma, hibe ve satın alma gibi yollarla Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi’ne getirilerek koruma altına alınan bir grup pişmiş toprak kandilin incelenmesi esas alınmıştır. Çalışmamıza konu olan kandillerin stil gelişimini dikkate aldığımızda çeşitli form özelliklerine sahip olduklarını ve Hellenistik Dönemden başlayıp Erken Bizans Dönemini de içerisine alan zaman aralığını kapsadığını öğrenmiş bulunmaktayız. Müze bünyesinde yer alan zengin form özelliklerine sahip kandiller, burun yapıları dikkate alınarak gruplara ayrılmıştır. Bu doğrultuda, üç ana tip altında on üç gruba ayrılarak incelenmesi uygun görülmüştür. Dönemsel özellikleri ayrıntılı olarak ele alınan kandiller öncelikle kronolojik bir dizin halinde incelenmiş, Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi bünyesinde bulunan elli sekiz adet kandil de bu özellikler göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir