Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ERSİN KARAKAYA
Danışman: Semiha Kızıloğlu
Özet:
Bu çalışma, TRB1 Bölgesi’ndeki Elma üretimi
yapan işletmelerin mevcut durumunun
ortaya konulması, işletmelerinin sosyo-ekonomik yapılarının belirlenmesi,
işletmelerin etkinlik analizinin yapılarak etkinsizliğe neden olan faktörlerin belirlenmesi ve bölgedeki işletmelerinin
sorunlarının belirlenerek çözüm önerileri sunulması amacıyla yapılmıştır. Tabakalı tesadüfi örnekleme metodundan yararlanılarak
elma üreticiliği yapan 223 adet işletmeden, 2018-2019 üretim döneminde yüz yüze
gerçekleştirilen anketlerden sağlanan veriler, çalışmanın ana materyalini oluşturmuştur. Etkinlik
analizi, veri zarflama analizi metodu ile Cobb Douglas üretim fonksiyonu
kullanılarak R paket programında yapılmıştır.
Çalışma sonuçlarına göre; yetiştiricilerin
genel ortalama itibariyle genel tarım deneyimi yaklaşık olarak 19 yıl, elma
yetiştiriciliği deneyimi ise 16 yıl olarak belirlenmiştir. İncelenen
işletmeler için elma arazisinin büyüklüğü ortalama 28,02 da olarak
hesaplanırken, bu değer Malatya için 33,67, Elâzığ için 21,96 ve Bingöl için
ise 11,22 da olarak tespit edilmiştir. İncelenen
işletmelerde, ortalama elma verimi 627,65 kg/da olarak gerçekleşirken, 1 kg
elmanın maliyeti 0,62 TL olarak hesaplanmıştır. Elmanın ortalama satış fiyatı
1.16 TL/kg, kilogram başına sağlanan kar marjı ise 1,86 olarak belirlenmiştir.
Dekara düşen üretim değerinin 728,07 TL, brüt karın ise 559,19 TL olduğu
belirlenmiştir. İncelenen elma işletmelerinde dekara net kar 336,69 TL, oransal
kar ise 1.86 olarak bulunmuştur. İncelenen işletmelerin %71 oranında etkin
oldukları sonucu saptanmıştır. İncelenen işletmelerin sadece teknik
yetersizliklerini gidererek üretim miktarında hiçbir azalma olmaksızın
kullandıkları girdi miktarının %29 oranında azaltmaları gerektiği sonucuna
varılmıştır. Sonuç olarak, Elma üretiminde üretici ülkeler içinde yer alabilmek
ve ihracatta diğer ülkelerle rekabet edebilmek için özellikle üretim miktarı,
endüstri kalitesi, altyapı, finans ve pazar koşulları geliştirilmelidir.
2020,
150 sayfa
Anahtar Kelimeler: TRB1 bölgesi, brüt kar, dekara net kar,
elma verimi, pazarlama