Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Fatih YILMAZ
Danışman: Adem Kaya
Özet:
Amaç: Bu çalışma, Erzurum ilinde doğal halde yetişen ve küçükbaş hayvanların otlamaları taklit edilerek toplanan kuşburnu (Rosa canina L.), siyah meyveli kuşburnu (Rosa pimpinellifolia L.), dağ muşmulası (Cotoneaster nummularia L.), yaban elma (Malus sylvestris L.), yalancı iğde (Hippophae rhamnoides L.), tüylü kartopu (Viburnum lantana L.), alıç (Crataegus orientalis Pall. Ex M. Bieb.) ve kuş eriği (Prunus divaricata L.) çalı yapraklarının (ince yeşil saplı) yem değerlerini belirlemek ve kaba yem kaynaklarının yeterli olmadığı zamanlarda kaba yemlere alternatif olarak ruminant beslemede kullanılabilirliklerini tespit etmek amacıyla yürütülmüştür. Yöntem: Çalı yaprakları (ince yeşil saplı) Ağustos ayının ikinci haftası her biri en az on çalıdan olacak şekilde temin edilmiştir. Çalı yapraklarına ait besin madde kompozisyonları Weende analiz yönetime göre yapılmıştır. Çalı yapraklarının yem değerlerini belirlemek için in vitro gaz üretim tekniği kullanılmıştır. Bu teknikte kullanılacak olan rumen sıvısı 18 aylık yaşta kanül takılı iki adet İvesi koçtan temin edilmiştir. Alınan rumen sıvısı ve hazırlanan yapay tükürük çözeltisi kullanılarak 24 saatlik in vitro gaz ve metan üretimleri belirlenmiştir. Elde edilen veriler SPSS paket programı kullanılarak varyans analizine tabi tutulmuştur. Bulgular: Çalı yapraklarının besin madde kompozisyonuna ait değerler önemli derecede farklı bulunmuştur (P<0.05). Çalı yapraklarının ham protein (HP) ve ham yağ değerleri (HY) %20,27-2,52 ve %5,79-0,60 arasında; ham selüloz (HS), nötral deterjan fiber (NDF), asit deterjan fiber (ADF) ve asit deterjan lignin (ADL) değerleri ise sırasıyla %32,93-14,29, %66,93- 41,46, %33,53-17,70, %26,61-11,83 arasında belirlenmiştir. En yüksek HP değerine yalancı iğdede, en düşük NDF, ADF ve ADL içeriğine ise kuşburnu ve siyah meyveli kuşburnu sahip olmuştur. Çalı yapraklarının 24 saatlik in vitro gaz üretim (İVGÜ), metabolik enerji (ME), net enerji laktasyon (NEL), organik madde sindirimi (OMS) ve metan üretim değerleri sırasıyla 47,33-31,00 ml/200 mg KM, 9,11-7,57 MJ/kg KM, 5,35-4,34 MJ/kg KM, %61,87-51,85 ve 7,31-4,51 ml/200 mg KM arasında değişmiştir. En yüksek ME, NEL ve OMS ile gaz üretimi değerlerine yaban elma yaprakları sahip olmuştur. En düşük tanen içeriği kuş eriğinde, en düşük gaz ve metan üretimi ise yalancı iğdede olduğu bulunmuştur. Çalı yapaklarına ait nispi yem değerleri (NYD) 166,81-89,71 arasında değişmiş ve incelenen çalılar arasında kuşburnu, yaban elma ve siyah meyveli kuşburnu en iyi kaliteye sahip olmuştur. Sonuç: Çalı yapraklarının besin madde içerikleri ve in vitro parametrelerle belirlenen yem değerleri dikkate alındığında kaba yemin yeterince temin edilemediği, azaldığı veya kısıtlı miktarlarda üretildiği dönemlerde yaban elma, kuşburnu ve siyah meyveli kuşburnu yapraklarının ruminant beslemede kaba yemlere alternatif olarak kullanılabilecekleri kanaatine varılmıştır. Fakat çalı yapraklarının hayvan performansı üzerine etkisini daha iyi anlamak için in vitro çalışmaların yanı sıra in vivo çalışmalarının da yapılması gerekmektedir.