Kanser hastalarında depresyon ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide ontolojik iyi oluşun etkisinin incelenmesi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Başkanlığı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MUSA GÜLAÇ

Danışman: Eda Ay

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Kanser Hastalarında Depresyon İle Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişkide Ontolojik İyi Oluşun Etkisinin İncelenmesi Amaç: Bu çalışma kanser hastalarında depresyon ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide ontolojik iyi oluşun etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metod: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte araştırma deseni kullanılarak gerçekleştirilen araştırmanın örneklemini, Atatürk Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Medikal onkoloji polikliniğine başvuru yapan kanser tanısı olan 110 hasta oluşturmuştur. Araştırma verileri “Demografik Bilgi Formu”, “Beck Depresyon Envanteri”, “Yetişkinler İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği” ve “Ontolojik İyi Oluş Ölçeği” Temmuz 2024- Ocak 2025 tarihinde araştırmacı tarafından yüz yüze toplanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler ve Pearson Korelasyon analizi için IBM SPSS 25 programı, yapısal eşitlik modeli için ise AMOS programı kullanılarak yapılmıştır. Bulgular: Araştırma sonucunda hastaların beck depresyon envanteri puanı 22.92± 10.62, Yetişkinler İçin Psikolojik Sağlamlık Ölçeği puan ortalaması 114.64±24.26, ve Ontolojik İyi Oluş Ölçeği toplam puan ortalaması 70.75±19.31 olarak bulunmuştur. Ontolojik iyi oluş ve psikolojik sağlamlık düzeylerinin birbirini olumlu yönde etkilediği, depresyon puanlarının artışıyla her iki ölçek puanının azaldığı görülmüştür. Analiz sonucunda Depresyonun, Psikolojik Sağlamlığı(βs=-0.754; t=- 11.998; p<0.001) ve Ontolojik İyi Oluşu negatif yönde yordadığı (βs=-0.744, t=-11.5638; p<0.001) ve bu yordayıcı etkinin anlamlı olduğu belirlenmiştir. Depresyonun Psikolojik sağlamlığa dolaylı etkisi β=-0.284’dir, toplam etkisi ise β=-0.744’dür. Bu iki oran birbirine bölündüğünde aracı değişkenden gelen etkinin %38.2 olduğu görülmektedir. Sonuç: Bulgular, depresyon envanterinin psikolojik sağlamlık üzerindeki etkisini zayıflatırken anlamlılığını koruduğunu ve ontolojik iyi oluşun bu süreçte önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Depresyon, kanser, ontolojik iyi oluş, psikiyatri hemşireliği, psikolojik sağlamlık