Sosyal bilgiler dersinde işbirlikli öğrenme yöntemlerinin öğrencilerin akademik başarılarına, demokratik tutumlarına ve sosyal becerilerine etkileri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MURAT BAYRAM YILAR

Danışman: Ufuk Şimşek

Özet:

Bu araştırmanın amacı işbirlikli öğrenme modelinin Jigsaw, GA ve OYU yöntemlerinin akademik başarı, demokratik tutum, sosyal beceriler ve kalıcılık üzerindeki etkilerini tespit etmektir. Ayrıca araştırmada bu yöntemlerin uygulamalarıyla ilgili öğrenci görüşlerini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada hem nicel hem de nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem yaklaşımı benimsenmiştir. 2012-2013 öğretim yılının bahar döneminde, Erzurum İli Yakutiye İlçesi'ndeki bir ortaokulda gerçekleştirilen araştırmaya 6. sınıf öğrencilerinden toplam 92 öğrenci katılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda kontrol grupsuz ön test-son test deneysel desen uygulanmıştır. Araştırmada 3 deney grubu oluşturulmuş ve grupların her birine Jigsaw, GA ve OYU yöntemlerinden birisi uygulanmıştır. Veri toplama aracı olarak, "Akademik Başarı Testi (ABT)", "Demokratik Tutum Ölçeği (DTÖ)" ve "Sosyal Beceri Ölçeği (SBÖ)" öntest ve sontest olarak kullanılmıştır. Ayrıca "Akademik Başarı Testi (ABT)" 4 ay sonra kalıcılık testi olarak da kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler ANOVA, ANCOVA, MANOVA, MANCOVA ve çoklu karşılaştırma testleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ise her bir gruptaki öğrenci görüşlerini belirlemek için Odak Grup Görüşme Formları kullanılmıştır. İşbirlikli öğrenme yöntemlerinin uygulamalarına ilişkin öğrenci görüşleri alındıktan sonra ise belli başlıklar altında toplanarak frekans ve yüzde değerleriyle birlikte sunulmuştur. Araştırmanın sonuçlarına göre; öğrenci gruplarının akademik başarı ve kalıcılık puan ortalamaları arasında Grup Araştırması Grubu (GAG) lehine; demokratik tutum puan ortalamaları arasında Jigsaw Grubu lehine anlamlı sonuçlar bulunmuştur. Sosyal beceri puan ortalamaları arasında ise söz konusu işbirlikli gruplar arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Elde edilen bu sonuçlar 6. sınıf öğrencilerinin akademik başarıları ve kalıcı öğrenmeleri üzerinde Grup Araştırması yönteminin; demokratik tutumları üzerinde ise Jigsaw yönteminin daha etkili olduğunu göstermektedir. Öğrencilerin sosyal becerileri üzerinde ise her 3 yöntemin de etkili olduğu görülmüştür. Odak grup görüşmelerinden elde edilen verilerde ise tüm gruplar işbirlikli yöntemler hakkında birbirine benzer ifadeler kullanmışlardır. Genel olarak her 3 gruptaki öğrenciler de kendilerine uygulanan işbirlikli yöntem ile konuları daha iyi öğrendiklerini, arkadaşlık ilişkilerinde pozitif yönde gelişmeler olduğunu, bazı sosyal becerileri kazandıklarını, sorumluluk almanın ve işbölümü yapmanın önemini kavradıklarını belirtmişlerdir.