Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HASAN ÖZSAYGIN
Danışman: Adem Kaya
Özet:
Amaç: Bu çalışmanın amacı, farklı ekstraksiyon yöntemleri (su, aseton, etanol,
metanol) ile elde edilen tarhun (Artemisia
dracunculus) ekstraktları süt sığırı rasyonlarında kullanımının in vitro gaz üretimi, metan emisyonu,
metabolik enerji (ME), net enerji laktasyon (NEL), organik madde
sindirim derecesi (OMSD), toplam uçucu yağ asitleri (TUYA) ve amonyak azotu
(NH₃-N) gibi parametreler üzerindeki etkilerini araştırmak ve süt sığırı
performansı açısından potansiyel faydaları değerlendirmektir.
Yöntem: Araştırmada süt sığırlarının toplam karışım rasyonlarında (TMR)
kullanılan yem hammaddelerinin kimyasal kompozisyonu analiz edilmiştir. Tarhun
bitkisi dört farklı çözücü (su, aseton, etanol, metanol) kullanılarak ekstrakte
edilmiş ve elde edilen özütler %1 oranında TMR'ye ilave edilmiştir. In vitro gaz üretim tekniği kullanılarak
rumen fermantasyon parametreleri incelenmiştir. Kullanılan rumen sıvısı özel
bir kesimhaneden temin edilen 4-6 yaş aralığında, yaklaşık 500 kg ağırlığındaki
Simental ırkı 3 baş sığırdan elde edilmiştir. Mevcut çalışmada, gaz ve metan üretimi ile ME, NEL,
OMSD, TUYA, NH₃-N ve NDF sindirilebilirlik değerleri belirlenmiştir.
Bulgular: Kontrol grubuna kıyasla aseton, etanol ve metanol ekstraktı eklenen
gruplarda in vitro gaz üretim
değerleri ile ME, NEL ve OMS değerlerinde artış gözlenmiştir. Aseton
grubunda metan üretimi azalırken, diğer gruplarda anlamlı bir etki
görülmemiştir. TUYA bakımından aseton ve su gruplarında azalma, etanol grubunda
ise artış kaydedilmiştir. NH₃-N değeri en yüksek etanol grubunda tespit
edilmiştir. NDF sindirilebilirlik değeri en yüksek etanol grubunda (%36,01), en
düşük ise aseton grubunda (%18,33) belirlenmiştir. En düşük taksimat faktörü (TF)
ve mikrobiyal protein sentezlenme etkinliği (MPSE) değerleri (2,43 ve 9,33)aseton
grubunda saptanmıştır (P<0.05).
Sonuç: Tarhun ekstraktlarının rumen fermantasyonu ve enerji verimliliği üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Ekstraktlar içerisinde aseton ekstraktının metan üretimini azaltma potansiyelinin olduğu gözlemlenmiştir. Genel olarak ekstraktların yem değerini iyileştirme potansiyeline sahip olduğu ortaya konmuştur. Ancak tarhun ekstraktlarının antimetanojenik etkisini daha net ortaya koyabilmek için daha yüksek dozların denenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu çalışma, doğal bitki ekstraktlarının sürdürülebilir hayvancılık uygulamalarındaki önemini ortaya koymuştur