Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Müzik Bilimleri Anasanat Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ERKAN AKBAŞ
Danışman: Yavuz Şen
Özet:
Türk halk müziğinde uzun havalar yörelere göre söyleniş tavırlarından dolayı türler arasında farklılık göstermektedir. Her yörenin uzun havası icra yönünden farklıdır. Mayalar belirli bir seyri ve dizisi olan ezgi kalıplarıyla Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da serbestçe söylenen bir türdür. Bu araştırmanın amacı; Türk halk müziğimizin sözlü eserlerinden olan Maya türündeki eserlerin seyir özellikleri bakımından incelenmesi ve değerlendirilmesidir. Bu amaca bağlı olarak, Maya türündeki eserlerin, seyir özellikleri yönünden benzerlik ve farklılıkları incelenmiştir. Bu araştırma, TRT THM repertuvarında yer alan Maya türündeki uzun havaların çeşitli kaynaklarda belirtilen kuramsal bilgiler ile karşılaştırılma yapılması bakımından önem arz etmektedir. Ayrıca yapılan müzikal analizler sonucunda; Türk halk müziğindeki uzun hava türlerinden olan Mayaların kendi içerisinde değerlendirme yapılması bakımından da önemlidir. Bu araştırma, Geleneksel Türk halk müziği uzun hava türlerinden Maya türüne yönelik ezgi özelliklerinin saptanması amacına yönelik betimsel ve karşılaştırmalı bir araştırma olup, tarama modeli ile yapılan bir çalışmadır. Araştırmada farklı yörelere ait TRT THM uzun hava repertuvarında on sekiz adet Maya tespit edilmiş ve bir Maya'nın ses verisine ulaşılamadığından; on yedi adetin dördü araştırmacılar ve derlemeciler tarafından, TRT THM uzun hava repertuvarında repertuvar numarası ve ismi olan fakat notalarına ulaşılamayan on üç adet Maya örneği ise ses verileri bulunup dinlenerek araştırmacı ve danışman tarafından notaya alınmıştır. Araştırma sonucunda, Mayaların seyir özelliklerinin genel olarak Hüseyni dizisinde olduğu, 17 eserden 13'ünün Hüseyni, 2'sinin Basit Gülizar, 1'inin Gerdaniye ve 1'inin Hicaz dizisinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Eserler arasındaki benzerlik ve farklılıkların eserlerin güçlüsü, ses aralığı, donanım, seyir özelliğinde ve makam dizilerinde olduğu görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Türk halk müziği, uzun hava, maya, makamsal analiz.