Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Eczacılık Meslek Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BİLGE AYDIN
Danışman: Zühal Güvenalp
Özet:
Amaç: Çalışmamızın birinci amacı Vicia canescens subsp. variegata (Willd.) P. H. Davis ve Vicia erzurumica N. Demirkuş & S. Erik türlerinin toprak üstü kısımlarından elde edilen ana ekstre ve alt fraksiyonların hücre kültürü ve in vivo yöntemlerle antiparkinson etkilerinin belirlenmesi, ikinci amacı bitkilerden olası aktif bileşiklerin izolasyonu ve etkinliklerinin belirlenmesi ve son olarak saf maddelerin ekstrelerdeki miktarlarının LC-MS/MS ile belirlenmesidir. Materyal ve Metot: Ekstrelerin ve izole edilen bileşiklerin antiparkinson etkilerinin belirlenmesi amacıyla MTT ve hücre kültürü testleri; in vivo antiparkinson etkilerinin değerlendirilmesi amacı ile davranış testleri, biyokimyasal ve histopatolojik analizler yapılmıştır. Elde edilen bileşiklerin yapıları 1D, 2D-NMR spektroskopisi, UV spektrofotometresi ve kütle spektrometresi yöntemleri kullanılarak aydınlatılmıştır. İzole edilen bileşiklerin antioksidan kapasiteleri DPPH ve ABTS radikal süpürücü kapasite testleri ile belirlenmiştir. Bulgular: V. canescens ve V. erzurumica türlerinin toprak üstü kısımlarından hazırlanan metanol ve n-butanol ekstrelerinin hücre kültürü ortamında ve sıçanlar üzerinde antiparkinson etki gösterdiği belirlenmiştir. Yapılan histopatolojik analizlerde özellikle V. canescens türünün metanol ve n-butanol ekstrelerinin nörodejenerasyonu tedavi edici yönde daha etkili olduğu belirlenmiş ve sonuçlar in vivo deneyler ile parallelik göstermiştir. Biyokimyasal analizlerde ekstrelerin MDA seviyesinde azalma, GSH düzeyinde ve SOD aktivitesinde artış meydana getirdiği tespit edilmiştir. Yapılan izolasyon çalışmalarında V. canescens türünden 6 flavonol glikoziti; V. erzurumica türünden ise 1 flavonol glikoziti olmak üzere toplam 7 bileşik izole edilmiştir. İzole edilen bileşikler üzerinde yapılan hücre kültürü ve in vitro antioksidan kapasite deneyleri sonucunda V. canescens türünden izole edilen kersetin-3-O-α-L-ramnopiranozit (kersitrin) (VCB-3) isimli bileşiğin en yüksek etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Yapılan çalışmalar ışığında V. canescens ve V. erzurumica türlerinin antiparkinson etkileri bilimsel olarak değerlendirilmiş, nörodejenerasyonu ve oluşan oksidatif stresi önlediği görülmüş, elde edilen bileşiklerden en etkili olanlar tespit edilmiştir. Literatüre 2 yeni bileşik kazandırılmıştır.