Akademik Veri Yönetim Sistemi
Journal of Tourism and Gastronomy Studies, cilt.11, sa.3, ss.2418-2447, 2023 (Hakemli Dergi)
Pekmez, Türk mutfağının tarihsel ve kültürel bir mirasıdır. Hem enerji verici özellikleriyle bilinir, hem de besin değeri bakımından zengindir. Türkiye'nin farklı bölgelerinde, hem sıvı hem de katı formda üretimi gerçekleştirilen bu ürün, enerji sektöründen ilaç sanayiine, hayvan beslenmesinden gıda sektörüne kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Modern zamanlarda, endüstriyel üretim teknikleri kadar geleneksel yöntemlerle de pekmez üretimi sürdürülmektedir. Bu çalışmanın odak noktası, Erzurum'un Ormanağzı (Karnavas) köyünde üretilen ve coğrafi işaret tescili almış olan Karnavas dut pekmezidir. Bu çalışma Karnavas pekmezinin üretim süreçleri, özgünlüğü ve coğrafi işaretin getirdiği avantajlar ve zorluklar detaylı bir şekilde incelenmeyi amaçlamıştır. Araştırma, nitel bir metodoloji benimseyerek, yarı yapılandırılmış mülakatlarla köydeki pekmez üreticilerinin deneyimlerini, bilgilerini ve perspektiflerini derinlemesine ele almıştır. Araştırma sürecinde, NVivo nitel veri analizi yazılımı kullanılarak, mülakat transkriptleri detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Bu analizler sonucunda, pekmez üreticilerinin karşılaştığı zorluklar, tüketim alışkanlıkları, coğrafi işaretin önemi ve diğer birçok konu hakkında temalar ve alt temalar belirlenmiştir. Özellikle "Karnavas Dut Pekmezinin Tarihi" temasının, üretim süreci ve tüketim alışkanlıklarıyla olan korelasyonu dikkat çekicidir. Bu çalışma, Karnavas dut pekmezinin Erzurum bölgesindeki kültürel, tarihi ve ekonomik önemini vurgulamaktadır. Özellikle, geleneksel bilgi ve tekniklerin devamlılığı için genç nesillerin üretim sürecine dâhil edilmesi, üreticilere yönelik eğitim programları ile coğrafi işaretin önemi ve faydaları hakkında bilinçlendirme yapılması gerektiği vurgulanmıştır. Karnavas dut pekmez üretimi, bölgenin zengin tarihsel ve kültürel mirasının canlı bir yansımasıdır. Üreticiler, atalarından kalan bu geleneksel üretim hikayelerini, modern zamanların zorluklarıyla nasıl harmanladıklarını aktarmaktadırlar. Sonuç olarak, Karnavas dut pekmezinin sadece bir gıda ürünü olmadığını, aynı zamanda bir bölgenin tarihini, kültürünü ve değerlerini yansıtan bir miras olduğunu göstermektedir. Bu çalışma, gastronomi alanında çalışan araştırmacılar, politika yapıcılar ve uygulayıcılar için değerli bir kaynak olup, Karnavas dut pekmezinin korunması, tanıtılması ve sürdürülebilirliği için öneriler sunmaktadır ve kültür ile pekmezin yok olmasının önüne geçilmeli, düzenleyici politikalar geliştirilmelidir.