Tandoori and Local Kitchen Culture in Traditional Kemah Houses


Creative Commons License

Özkan H., Doğan M. E.

Anadolu Arkeolojisiyle Harmanlanmış Bir Ömür Mehmet Karaosmanoğlu'na Armağan, Mehmet Ali Yılmaz,Birol Can,Mehmet Işıklı, Editör, Bilgin Kültür Sanat, Ankara, ss.605-624, 2021

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2021
  • Yayınevi: Bilgin Kültür Sanat
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Sayfa Sayıları: ss.605-624
  • Editörler: Mehmet Ali Yılmaz,Birol Can,Mehmet Işıklı, Editör
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Erzincan’a bağlı bir ilçe olan Kemah, kuruluşu itibariyle Anadolu’nun stratejik kale şehirlerinden biridir. Kemah, Anadolu Türklüğünün filizlendiği bir Mengücekli başkenti ve Osmanlı döneminin sancak şehridir. Günümüze ulaşan geleneksel Kemah evleri XIX-XX. yüzyılda inşa edilmiş evlerdir. Çoğunlukla iki katlı olan evlerin, zemin katları ahır, depo, kiler olarak kullanılırken, üst katlar, haremlik ve selamlık bölümlerinden oluşmaktadır. Geleneksel konut mimarisindeki en belirleyici unsurlar hiç şüphe yok ki coğrafya, iklim ve yapım teknolojisinde kullanılan malzemelerdir. Kemah Kalesinde evlerin tandırevi yaşamını ve kullanım eşyalarını, yaptığımız arkeolojik kazılarda ele geçen mimari ve seramik buluntularından değerlendirebilmekteyiz. Kale kazılarında yoğun olarak ele geçen sırlı ve sırsız seramiklere ait parçalar yüzyıllarca kalede farklı işlevlere hizmet eden kapların kullanıldığına işaret etmektedir. Kazılarda bulunan tandırlar, kap ve kacaklar dönemin yöresel mutfak kültürü hakkında bilgi vermektedir. Geleneksel Kemah Evlerinin, kalede çıkarılan konut örnekleri ile plan, malzeme ve teknik açıdan benzer nitelikler göstermesi, Kemah Kalesi’nde 2011 yılı itibariyle başlatılan kazı çalışmalarının önemini ortaya koymaktadır. Türk Mutfak Kültürü içerisinde çeşitli bölgelerde olduğu gibi Kemah’ın da kendine has yöresel mutfak kültürü vardır. Ancak Kemah’ın yemek ve yiyecekleri üzerine yapılan çalışmaların sayısı oldukça sınırlıdır. Yemek kültürü bakımından zenginlik ve çeşitlilik gösteren Kemah’ta, Anadolu’nun birçok yöresinde olduğu gibi gelen her misafire sofra kurma geleneği, yemek kültürünün gelişmesinde oldukça önemli rol oynamıştır.

Kemah, a district of Erzincan, is one of the strategic castle cities of Anatolia as of its foundation. Kemah is a capital of Mengücek, where Anatolian Turkishness sprouted, and the sanjak city of the Ottoman period. The traditional Kemah houses that have survived are those built in the XIX-XX centuries. The ground floors of the houses, which are mostly two-storey, are used as barns, warehouses and cellars, while the upper floors consist of harem and selamlık sections. The most decisive factors in traditional residential architecture are undoubtedly geography, climate and materials used in construction technology. We can evaluate the life of the tandoori houses and their usage items in the Kemah Castle from the architectural and ceramic finds unearthed in our archaeological excavations. The fragments of glazed and unglazed ceramics, which were found extensively in the castle excavations, indicate that pots serving different functions were used in the castle for centuries. The tandoori, pots and pans found in the excavations provide information about the local culinary culture of the period. The fact that the traditional Kemah Houses show similar characteristics with the housing samples unearthed in the castle in terms of plan, material and technique reveals the importance of the excavations started in 2011 in Kemah Castle. Kemah has its own unique local cuisine culture, as in various regions within the Turkish Cuisine Culture. However, the number of studies on Kemah's food and foods is quite limited. In Kemah, which shows richness and diversity in terms of food culture, the tradition of setting a table for every guest, as in many regions of Anatolia, has played a very important role in the development of food culture